قرارداد هوشمند از ایده تا عمل:
به احتمال زیاد برای شما هم پیش آمده که یک قرارداد در زمینه ی کاری یا شخصی تان منعقد کرده باشید. تمام قرارداد ها از یک اصول مشخص پیروی می کنند و عموما نیاز به این دارند که یک واسط یا نهاد رسمی همچون بانک ها یا کارگزاری ها به منظور اعتماد سازی در آن نقش آفرینی کنند. سال های متمادی نقش واسطه ها بسیار پر رنگ بوده است اما با گذشت زمان، ایده های خلاقانه و نوآورانه ای برای تسهیل قرارداد ها و بالا بردن سطح امنیت و اعتماد در آنها خلق شده اند. نخستین بار در سال ۱۹۹۴ یک رمزنگار آمریکایی به نام “زابو ” پیش از آنکه فناوری بلاک چین ایجاد شود موفق شد ایده ی قرارداد های هوشمند را در کتابی با عنوان ” ساخت بلوک برای بازار های دیجیتال آزاد” مطرح کند. اما بدلیل اینکه هنوز بلاک چین مطرح نشده بود این ایده در سایه ماند. با گذشت زمان و شش سال بعد از اینکه بیت کوین به صورت کاربردی از بلاک چین استفاده کرد، فردی خلاق به نام ویتالیک باترین برای اولین بار ایده ی قراردادهای هوشمند را در اتریوم پیاده سازی کرد.
ایده ی او بر سه اصل اساسی استوار بود. اصولی که بتوانند سرعت قرارداد و اعتماد بین طرفین را بالا ببرند. نخست اینکه قرارداد هوشمند به صورت یک کد کامپیوتری است و برای اجرا نیاز به بستر بلاک چین دارد. بر همین اساس تمام قرارداد به صورت زنجیره بلوکی در یک بایگانی در معرض عموم قرار گرفته و امکان تغییر در آن وجود ندارد. دوم اینکه چون این قرار داد ها توسط بلاک چین عمل می کنند، نیاز به واسطه و شخص ثالث از بین می رود. این یعنی تمام تراکنش ها به صورت مستقیم و اتوماتیک فرستاده می شوند. از طرفی تمام معامله ها باید با رعایت کردن شرایط توافق صورت بگیرند. بنابراین هرگاه شرایط و ضوابط معامله رعایت شدند، اعتماد سازی انجام گرفته و نیاز به واسطه هم از بین می رود.
چگونگی عملکرد:
حال وقت آن رسیده است که به این سوال پاسخ دهیم. یک قرارداد هوشمند چطور عمل می کند؟
برای درک نحوه ی کار یک قرارداد هوشمند، به مثال پیش رو توجه کنید. فرض کنید امیر قصد دارد که یک خانه از محمد بخرد. این موافقت نامه به شکل قرارداد هوشمند (که به زبان های برنامه نویسی همچون میکلسون و یا سالیدیتی نوشته شده اند) توسط Blockchain اتریوم صورت می گیرد. به صورت خلاصه قرارداد به این شرح است: ” هر وقت امیر یک میلیارد تومان برای محمد پرداخت کند، صاحب آن خانه خواهد بود”. حالا هر تراکنشی که در این قرارداد انجام شود به صورت خودکار و تغییر ناپذیر خواهد بود. و از آنجا که بلاک چین بوسیله ی زنجیره ها و کامپیوتر های مختلف) مدیریت می شود، احتمال هک شدن و مورد حمله های سایبری قرار گرفتن به پایین ترین حد خود می رسد. در این صورت هم امیر در احساس امنیت پول را پرداخت می کند و هم نیاز به واسطه و شخص ثالث یا هزینه های اضافی وکیل، بنگاه و غیره از بین می رود. از این بهتر نمی شود، درست است؟ در واقع دیگر معطل اشخاص و نهاد های واسطه نخواهیم بود و از طرفی نگرانی از عدم پرداخت هزینه یا بی اعتمادی هم به طور کامل از بین می رود.
کاربرد ها :
از قرارداد های هوشمند در تمام توافق نامه ها و معاملات می توان استفاده کرد. به طوریکه امروزه از این نوع قرارداد ها در تجارت، امور بیمه، موافقت نامه های تامین پولی، تجربه ها در یک بازی کامپیوتری و … استفاده می کنند.